|
|
Jak w każdym zakątku Grecji, tak i Tinos ma swoje lokalne zwyczaje, o których zachowanie dbają mieszkańcy i władze. Odwiedzający wyspę będą mieli okazję poznania z bliska i przeżycia tych unikalnych zjawisk, wzbogacając swoje doświadczenia. „Kolęda”, ślub na Tinos, „wengera” czy tradycyjna muzyka, to tylko niektóre przykłady dziedzictwa Tinos.
Ślub na Tinos
Ślub to nie tylko obrzęd religijny, ale też społeczne wydarzenie, oprócz części mistycznej pełni też rolę w utrwalaniu lokalnych tradycji. Na Tinos ślub odprawiany jest w obu dogmatach, prawosławnym i katolickim, wedle tych samych tradycji. Na kilka dni przed uroczystością spokrewnione z młodą parą dziewczęta obchodzą domy w swojej wiosce, ale też sąsiednich i zapraszają na ślub. Tego samego dnia balwierz z wioski lub osoba powiązana, udaje się do domu pana młodego, aby go ostrzyc i ogolić. Młodzież przychodzi, aby go ubrać i jednocześnie strzela w powietrze. Z kolei młode dziewczęta udają się do domu panny młodej i stroją ją. Zaczyna się procesja z ludowymi instrumentami na przedzie (skrzypce i lauto), które grają weselne melodie, z tyłu podąża pan młody (dawniej na koniu lub mule), a za nim rodzina i goście weselni. Podobna procesja organizowana jest dla panny młodej, która udaje się do kościoła ze swoim orszakiem. Państwo młodzi ze swoimi orszakami spotykają się na dziedzińcu kościelnym i razem wchodzą do kościoła. Odprawiana jest liturgia, po której znów wyrusza procesja. Na przedzie muzykanci, za nimi młoda para, rodzice, świadkowie i pozostali goście weselni. W domu czeka na wszystkich poczęstunek: słodycze (ciasteczka z migdałów – amygdalota, ciasteczka „psarakia”, pasteli, kserotygana – podobne nieco do faworków) oraz jedzenie. Dawniej niezbędnym daniem był zając. Wszędzie rozbrzmiewają życzenia wszelkiej pomyślności. Wszyscy zasiadają do stołu, a muzykanci grają weselne melodie. Młoda para otwiera tańce tradycyjnym „balos”, podczas gdy muzykanci układają okazyjne zaśpiewki o młodej parze, opiewając dzielność pana młodego i urodę panny młodej. Uroczystości weselne trwają do białego rana, a dawniej trwały nawet do popołudnia następnego dnia.
Tradycyjne instrumenty muzyczne
Niezbędnymi instrumentami przy każdym święcie na Tinos są skrzypce i lauto [przypis tłum.: instrument strunowy podobny do arabskiej lutni lub rosyjskiej bałałajki]. Dawniej używano też tsampuna [przypis tłum.: rodzaj workowatego instrumentu dętego, podobnego do szkockich dudów, zrobionego najczęściej z koziej skóry, popularny zwłaszcza na Cykladach, ale też na innych wyspach basenu Morza Śródziemnego], która niestety odchodzi dziś w zapomnienie, ponieważ brakuje muzyków umiejących na niej grać. Inne instrumenty do gitara, uti [przypis tłum. arabska lutnia], buzuki [przypis tłum.: długoszyjkowa lutnia, przypominająca powiększoną mandolinę], akordeon i klarnet - te instrumenty towarzyszą podstawowym w większych zespołach.
Najbardziej powszechnym tańcem na Tinos jest „balos”, będący specyficznym rodzajem tańca „syrtos” [przypis tłum.: tradycyjny grecki taniec w rytmie walca, wywodzący swoje korzenie jeszcze ze starożytności, tańczony jest w korowodzie, jak większość tradycyjnych greckich tańców].
Po kolędzie
Kolędy to rodzaj ludowych pieśni wykonywanych w całej Grecji w wigilię Bożego Narodzenia, Nowy Rok, Święto Trzech Króli i niedzielę palmową, aby uczcić hymnem Boga, Chrystusa, Królestwo Niebieskie i Jana Chrzciciela.
Na Tinos dawniej kolędy wyrażały przede wszystkim uczucia religijne. Śpiewali je w wigilię starsi wioski w każdym domu, zaczynając od domostwa popa. Z biegiem lat starzy kolędnicy odeszli, a tradycję przejęli młodzi ze wszystkich wiosek przy akompaniamencie bębnów, które dzisiaj zastąpiły trójkąty. Zwyczajowa noworoczna kolęda z Tinos:
„W ten Nowy Rok, Bazylego święto,
przyszedłem was pozdrowić z właściwymi życzeniami.
Król Wielki z Cezarei Wspaniały
niech zawsze wam towarzyszy i pomaga w domostwie waszym.
I także wygnanym mam wiele do powiedzenia:
gdziekolwiek się znajdują, aby mieli dobre serce.
A innych potrzebnych rzeczy wam powiedzieć nie mogę,
zostawiam was, dobranoc i od jutra z dobrocią.”
Wengera
Wengera to starożytny zwyczaj, który zachowywali w przeszłości mieszkańcy wiosek na Tinos podczas zimnych zimowych wieczorów. Zwyczaj ten przyczynił się do uspołecznienia mieszkańców wiosek, zbliżał ze sobą rodziny i przyjaciół, a dzieciom dawał radość. Od rana każda rodzina przygotowywała „wengera”, w tym celu napełniała lampkę oliwną z knotem, co stanowiło niezbędny przewodnik na drogę. Podczas marszu najmłodsze dziecko w rodzinie trzymało lampkę idąc na przedzie, a za nim szedł ojciec i pozostała rodzina, kierując go właściwą drogą. Dotarłszy do celu, dzieci obu rodzin wybiegały na podwórko się bawić, a potem zmęczone siadały, aby posłuchać opowieści babci o elfach i baśni. Obok nakrytego stołu z różnymi smakołykami i pieca, na którym prażyły się kasztany, siedzieli dorośli, a gospodyni przędła wełnę. „Wengera” trwała aż do 22-23.00 wieczorem, a kiedy dobiegała końca, zapalano latarnie i rodziny życzyły sobie dobrej nocy.
Πίνακας εορτών στην Τήνο

|