WYCIECZKI SAMOCHODOWE
Sieć dróg na Tinos sprzyja wycieczkom samochodowym lub motorowym. Przybysz ma okazję zwiedzić wyspę w trzy lub więcej dni. Poniższe trasy są propozycjami, które pozwolą wycieczkowiczom na samodzielne oprowadzanie się w najlepszy możliwy sposób po terenie Tinos i jej wioskach.

1. TRIANDAROS – DYO CHORIA – ARNADOS – MONASTIRI – STENI - FALATADOS

Podążając „starą” malowniczą drogą asfaltową, która wiedzie z Chory do wiosek, wybieramy drogę do Monastiri. U wylotu miasta spotykamy Aghia Paraskevi – w przeszłości monastyr, a obecnie świątynię parafialną. Cała trasa jest wspaniała, bowiem krajobraz dookoła jest urzekający wraz ze swoimi tarasowymi terenami uprawnymi, zapełnionymi drzewami oliwnymi i figowymi, gołębnikami i śnieżnobiałymi kaplicami, mostkami i wąwozami, ale również widok z góry na Chorę i morze jest wspaniały. W okolicy Derafia – Kokkines Eklisies podążamy za drogą z prawej strony rozwidlenia do Monastiri. Pierwsze wioski, które spotykamy, to malowniczy Berdemiaros i tradycyjny Triandaros. Warto się tutaj zatrzymać i posnuć po wąskich zaułkach z łukami, orzeźwić przy głównym źródle, zwiedzić starą wytłaczarnię oliwy, która wystawiona jest na pokaz u wjazdu do wioski, oraz zjeść coś w tawernie w wąwozie i nieco wyżej ze względu na widok. Dalej trasa wznosi się do Dyo Choriá, gdzie jest jedyny w swoim rodzaju widok na niezmierzony błękit morza, uwodzący każdego przechodnia. Proponuje się spacer po wiosce, bowiem miejsce to nie tylko jest malownicze i urokliwe, ale na centralnym placu znajdziemy cień dzięki sędziwym platanom. Następny przystanek w sąsiedniej wiosce Arnados. To jedna z najbardziej tradycyjnych wiosek na wyspie, z wieloma łukami, stoami, zaskakującą kapliczką „Panaidaki” ukrytą w krypcie, muzeami, ale też tawernami o wspaniałym widoku. Podążając za drogą, docieramy do monastyru Pani Aniołów (Monastiri tis Kyras Angelon) w Kechrovouni.

Tutaj potrzebujemy nieco czasu, aby zwiedzić monastyr i pospacerować po jego ciasnych zaułkach, zadbanych przez mniszki, a także aby pokłonić się relikwii czaszki Świętej Pelagii i zakupić wyroby mniszek. Droga ciągnie się dalej po zboczu góry. Po lewej stronie rozciąga się zielona wioska Karyá, którą możemy odwiedzić schodząc pieszo starą ścieżką, a dalej są małe wioski Tzados i Kechros. W okolicy Pendostrato, punkcie węzłowym, skręcamy w lewo w kierunku Stení, głównej wioski z katedrą Aghios Nikolaos w dole i na górze Świętego Antoniego (gr. Aghios Antonios – Kamari) i odwiedzamy jego muzeum z rzadkimi eksponatami. Jeszcze kawałek podjedziemy w kierunku malowniczej i tonącej w zieleni wioski Mesi, a następnie skręcamy w prawo w kierunku Falatados, drugiej pod względem wielkości wioski na wyspie, rozciągającej się na szczycie. Tutaj możemy pospacerować po wybrukowanych kamieniami uliczkach i odwiedzić katedrę z wysokim sklepieniem kopułowym, muzea, ale też tawerny z tradycyjnymi potrawami. Jeśli ktoś ma życzenie, może też odwiedzić sąsiednie Xompourgo z katolickim klasztorem Wytrwałego Serca Jezusowego i wspiąć się na szczyt z fantastycznym widokiem, gdzie może spacerować pośród ruin fortecy Kastro.

2. TRIPOTAMOS – KTIKADOS – XINARA – LOUTRA – VOLAX – KOMI - KALLONI

Z bazą w Chorze i jadąc nową drogą, udajemy się w kierunku Pyrgos. Oprócz krajobrazów Tinos z tarasami i rzadkiej niskiej roślinności [przypis tłum.: śródziemnomorska makkia], wrażenie wywiera tama Vaketa, która wydaje się być nisko niczym małe jezioro nad miastem. Po przejechaniu ok. 5 km dojeżdżamy do Tripótamos z jego rozsianymi licznymi gołębnikami. Wioska jest bardzo malownicza i warto ją odwiedzić. To tutaj właśnie postanowił zamieszkać filozof Kornelius Kastoriadis [przypis tłum. francuski filozof i psychoanalityk greckiego pochodzenia ur. w Konstantynopolu w 1922, zmarł w 1997 r. w Paryżu]. Skrzyżowanie po prawej wiedzie do pięknych wiosek Karyá i Mountados, z kolei wybierając skręt w lewo w kierunku Pyrgos przejeżdżamy obok starych wiatraków i spółdzielni mleczarskiej wyspy. Po przejechaniu około kilometra docieramy do wiosek Ktikados i Chatzirados. Przystanek na kawę i posiłek z widokiem na Kionia i morze to dobry pomysł, zanim wyruszymy w dalszą trasę w kierunku centrum wyspy. Od razu za wioskami znajdujemy się na rozwidleniu dróg, gdzie skręcamy w prawo i wjeżdżamy do historycznej okolicy Xinara u podnóża Xompourgo. Tutaj znajduje się katolickie biskupstwo z cennym archiwum, jak również siedziba byłej gminy Exomvourgo.

Bardzo blisko jest wioska Loutra z historycznym klasztorem urszulanek i zakonem jezuitów. Tutaj konieczny jest przystanek, skoro przybysz ma mnóstwo opcji zwiedzania: odwiedziny w muzeach wioski, ale też spacer po niej samej, tonącej w zieleni. Kontynuując podróż i skręcając na skrzyżowaniu, pniemy się w górę w kierunku wioski Skalados z czarującym widokiem na dolinę Komi, Koumaros i stóp góry Furka i Volax, z jedynym w swoim rodzaju krajobrazem, na który składają się granitowe zaokrąglone skały rozsiane po okolicy. W Volax tworzą jeszcze ostatni wytwórcy koszy wiklinowych na Tinos. Powracając na główną drogę i zjeżdżając w kierunku Komi, napotykamy po lewej stronie wioskę Perastra, która zbudowana jest w wąwozie z kamiennymi mostami. Nieco dalej, wybierając drogę po prawej, odwiedzamy wioskę Agapi o wyróżniającej się architekturze i pięknym wąwozie z płynącą wodą. Jeśli pojedziemy do Vourniotissa, odwiedzimy monastyr z bogatą tradycją wokół jego ikony. Powracając ponownie na główną drogę dotrzemy do Komi, głównej wioski znajdującej się na dużej równinie z wieloma sadami i bogatą produkcją rolniczych produktów. Stąd możemy się udać na piękną plażę Kolymbithra i popływać, plaża przystosowana jest też do surfingu i oczywiście ma tawerny. Nieco za Komi znajdują się wioski Kato Klisma i Aetofoliá. Zbliżając się do końca wycieczki, zostawiamy po prawej stronie Karkados z krzywą dzwonnicą i kończymy naszą wycieczkę w Kalloní, jednej z większych i piękniejszych wiosek na Tinos.

3. KAMPOS – TARAMPADOS – KARDIANI – YSTERNIA – PYRGOS – PANORMOS

To niezwykła wycieczka, bowiem przejeżdża się całą południową stronę wyspy, mając zawsze po lewej nieskończony błękit morza, a po prawej nieurodzajne okolice Tinos, z powodu hulających tu wiatrów, ale mające też swój urok. Niezliczone tarasy, wyżarte przez wiatr skały i rozsiane białe kaplice, które się wyróżniają na tle krajobrazu - to miejsce Tinos jest magiczne. Zaczynamy w Chorze, jadąc nową drogą prowadzącą do Exo Meri, w kierunku Pyrgos i mijając wioski Tripotamos i Ktikados, gdzie droga wiedzie równolegle do morza. Pierwszą napotkaną wioską jest Kampos, z cerkwią Świętej Katarzyny (gr. Aghia Ekaterini), pozostałością po panowaniu rosyjskim na wyspie. Robimy przystanek, aby w lokalnej piekarni zaopatrzyć się w pachnące suchary („paksimadi”) i jeszcze ciepły chleb. Później zwiedzanie sąsiedzkich wiosek Smardakito i Tarampados, przyjemne, bowiem obie zachowały swój tradycyjny koloryt, którym urzekają odwiedzających.

Obok Tarampados znajduje się grupa największych i najpiękniejszych gołębników na Tinos, które stanowią wdzięczne modele do fotografowania. Dalsza część trasy jest opustoszała, bowiem brak tu wiosek, a krajobraz zmienia się w bardzo nieurodzajny, szarpany wiatrami, którego cechą charakterystyczną są tarasy, skały i rozsiane kaplice oraz stada owiec i kóz. Po ok. 10 minutach jazdy powinniśmy zatrzymać się obok dziwnej skały, która - wyrzeźbiona przez wiatry - przypomina grzyb lub parasolkę. Następna wioska po trasie to Kardianí. Zdaje się zwisać ze skały nad wodą, która przeobraziła to miejsce w oazę zieleni. To źródło z zimną wodą, gdzie możemy ugasić pragnienie, ale i sama wioska stanowią ozdobę wyspy i zachęcają do spaceru tutaj. Ysternia - to jedna z największych i najpiękniejszych wiosek wyspy, stanowiąca nasz kolejny przystanek. Tutaj powinniśmy się zatrzymać na spacer po marmurowych uliczkach, napawać architekturą, odwiedzić muzeum wyspy i zrelaksować się nad kawą w kafenionie. Zaraz za wioską znajdują się stare wiatraki, potwierdzenie dawnej działalności i handlu zbożem w tej okolicy. Krajobraz jest tu idealny do fotografii, ale i spacerów.

W niewielkiej odległości od wioski Platiá i Venardados docieramy do Pyrgos, największej wioski na wyspie, ale też najważniejszej, ponieważ tutaj urodziło się wielu wielkich artystów. Wioska sama w sobie też jest ciekawa z powodu marmurowych alejek, tradycyjnych domostw, rzeźb zdobiących wszędzie ściany, dwóch majestatycznych kościołów, muzeów, cmentarza z bogatymi rzeźbieniami, ale też pięknym i gościnnym placem centralnym pod rozłożystym starym platanem, który ocienia kawiarniane stoliki - możemy tu napić się dobrej kawy i zjeść pyszny deser „galoktobureko” [przypis tłum.: przypomina nieco kremówki, polany słodkim syropem]. Z Pyrgos udajemy się do Pánormos na kąpiel na jednej z piękniejszych plaż i posiłek w tawernie z owocami morza na molo. Z Pyrgos możemy też odwiedzić pobliskie wioski Marlás i Mamados, które są najbardziej oddalonymi na Tinos ,lub stary monastyr Kyra Xeni, w pobliża Marlás.

TRASY OFF ROAD

(SAMOCHODEM TERENOWYM LUB MOTOCYKLEM ENDURO)

Sieć drogowa na Tinos ma ponad 1000 km, z których prawie połowa to drogi ubite. W ten oto sposób pośród innych przywilejów, wyspa jest małym rajem dla miłośników napędu na cztery koła lub motocykli.
Poniższe trasy są najpopularniejsze, jednak proszę pamiętać, że do wyboru mamy niezliczone drogi ubite i ścieżki.

I. WOKÓŁ SZCZYTU TSIKNIAS

Z bazą w wiosce Stení, odwiedzający może wybrać drogę ubitą, która w pewnych punktach przecina się z asfaltową, żeby objechać dookoła szczyt Tsikniás. Droga jest dobrze ubita, a krajobraz porywający, bowiem po jednej stronie mamy majestatyczną górę, której szczyt tonie we mgle, a po drugiej bezkresne morze. Z tego miejsca sąsiednia wyspa Mykonos ukazuje się bardzo wyraźnie na horyzoncie. Oprócz objazdu dookoła szczytu, możemy też oczywiście wjechać na sam szczyt (tylko motocykl enduro lub „twarda” terenówka). Trasa jest bardzo stroma i wymaga dużej uwagi oraz umiejętności, ale wynagradza wszystkich, którzy nią podążą, bowiem będą mieć okazję napawać się dzikim naturalnym krajobrazem ze stromymi skałami i panoramicznym widokiem. Na szczycie góry znajduje się kaplica proroka Eliasza [Profitis Ilias – przypis tłum.: w Grecji tradycją jest, iż cerkiew lub kaplicę proroka Eliasza wznosi się na górach i wzniesieniach; większość wyspiarskich i lądowych szczytów może się taką kaplicą poszczycić] na wysokości 714 m n.p.m. Zapaleni miłośnicy motoryzacji powinni mieć świadomość, że wszystkie ścieżki stoją tu przed nimi otworem, dając im możliwość zbadania góry i jej sekretów.

II. PETRADOS - FALATADIANA
Na tej trasie odwiedzający ma możliwość poznać bardzo interesującą część północną wyspy z jedynym w swoim rodzaju krajobrazem, poprzedzielanym przez wielkie granitowe skały. Możliwości jest wiele, bowiem nie trzeba się ograniczać wyłącznie do jednej trasy. W ten oto sposób podróżując terenówką z wioski Falatados, może się udać w kierunku Kakiá Skala (Złych Schodów) i małej cerkwi Matki Boskiej. Inna trasa łączy wioskę Vourniotissa z plażą Kolymbithra i Exo Meri. Tutaj doskonały będzie motocykl, ale i terenówka powinna sobie poradzić. A z tego punktu są niezliczone rozwidlenia drogi prowadzące do ścieżek i innych dróg ubitych.

III. POLEMOU KAMPOS
To specyficzna trasa, skoro mamy okazję wybrać się na największą równinę na wyspie. Tutaj krajobraz jest wyspiarsko-górski i nieurodzajny, z rozsianymi krzakami i nielicznymi dzikimi zwierzętami. Żeby lepiej napawać się trasą, dobrze jest mieć do towarzystwa lokalnego mieszkańca, który zna te rejony. Kierowca terenówki może z bazy w wiosce Aetofoliá udać się w kierunku Aghios Panteleimonas, pięknej cerkwi z widokiem, lub po prostu pojeździć dookoła płaskowyżu. Motocyklem enduro kierowca ma możliwość jeździć w dowolnie wybranym kierunku po całej okolicy i zbadać wszystkie ścieżki. Końcem trasy mogłaby być na północnym wschodzie cerkiew Ponownego Odnalezienia powyżej wioski Ysternia.

IV. STENO – PRASINA MARMARA (ZIELONE MARMURY)
Również ta trasa, jak i poprzednie, jest interesująca, bowiem podróżujący poznają północno-wschodnią część wyspy. Samochodem terenowym łatwo jest się dostać w okolice cieśniny oddzielającej Tinos od Andros, gdyż ostatnio droga została tam utwardzona. Krajobraz jest dziki, a zbocze strome i groźne, droga zaś biegnie nad przepaścią, w dole jest morze. Motocyklem łatwiej jest się tu poruszać, ma się więcej opcji do wyboru. Oprócz pięknego Faros, który przywołuje na myśl inne epoki, lub plaż Malí – Koumelás, możemy się udać do cerkwi proroka Eliasza (gr. Profitis Ilias), na szczycie wzgórza o tym samym imieniu, poprzez wąską ścieżkę.